Αναμόρφωση ΚΒΣ και Ποινολογίου – Κανονισμός Απεικόνισης των Συναλλαγών

Μέσα στον ορυμαγδό των γεγονότων, εμείς σήμερα θα σας προϊδεάσουμε για τον Κ.Α.Σ. (Κανονισμό Απεικόνισης των Συναλλαγών).

Αποτελεί την μετάλλαξη του Κώδικα Βιβλίων και Στοιχείων, που αρκετά χρόνια αποτελούσε ένα βραχνά για τις επιτηρήσεις, όχι τόσο για την εφαρμογή του αλλά για την δυνατότητα που έδινε στην φορολογούσα αρχή να τον χρησιμοποιήσει για άλλους από τους ελεγκτικούς λόγους.

Ο Κ.Α.Σ. θα αποτελέσει μέρος του Κώδικα Φορολογίας Εισοδήματος, που σήμερα είναι ο 2238/1994.

Το πόρισμα που παρέδωσε η επιτροπή έχει πολλές αλλαγές τόσο σε ότι αφορά τα βιβλία και στοιχεία, όσο και στην αντιμετώπιση των προστίμων για παραβάσεις του.

 
1. Καταργείται σειρά φορολογικών βιβλίων τα οποία μέχρι σήμερα τηρούνταν υποχρεωτικά. Πρόκειται για:

– Το βιβλίο παραγωγής-κοστολογίου.
– Τα πρόσθετα βιβλία αποθήκευσης, διάθεσης λαχείων, μεταχειρισμένων αγαθών, καθώς και το βιβλίο εντολών για του μεσίτες.
– Τα διοικητικά βιβλία των Ανωνύμων Εταιρειών και των ΕΠΕ (παύει η φορολογική υποχρέωση).

2. Επέρχονται αλλαγές στη διαδικασία θεώρησης των βιβλίων και των στοιχείων (είναι η γνωστή ταλαιπωρία για τις επιχειρήσεις και τους λογιστές τους) που είναι οι εξής:

– Καταργείται παντελώς η θεώρηση των βασικών βιβλίων Β’ και Γ’ κατηγορίας καθώς και του βιβλίου αποθήκης.
– Για τα πρόσθετα βιβλία και το βιβλίο τεχνικών προδιαγραφών -για τα οποία παραμένει η θεώρηση- θα ρυθμιστεί με αποφάσεις η υποκατάσταση της κλασικής θεώρησης  με τη σήμανση μέσω ειδικών φορολογικών μηχανισμών.
– Για τα φορολογικά στοιχεία, διατηρείται η θεώρηση των στοιχείων διακίνησης, ενώ η θεώρηση των υπόλοιπων στοιχείων (τιμολόγια, ΔΠΥ κ.λπ.) παραμένει η θεώρηση για μεταβατικό χρονικό διάστημα. Το μεταβατικό διάστημα θα λήξει όταν θα ξεκινήσει η διαβίβαση των δεδομένων όλων των συναλλαγών στη Γενική Γραμματεία Πληροφοριακών Συστημάτων με ηλεκτρονική μέθοδο.

 
3. Επεκτείνονται τα χρονικά όρια ενημέρωσης των βιβλίων, ενώ ο χρόνος ενημέρωσης συνδέεται πλέον και με τον χρόνο υποβολής των δηλώσεων ΦΠΑ:

– Για τις επιχειρήσεις που υπάγονται στον ΦΠΑ, ο χρόνος ενημέρωσης είναι το τέλος του επόμενου μήνα από την περίοδο για την οποία υποβάλλεται η δήλωση ΦΠΑ.
– Για τις μη υπαγόμενες στον ΦΠΑ επιχειρήσεις, τα βιβλία ενημερώνονται μέχρι το τέλος κάθε ημερολογιακού τετραμήνου.

Να σημειώσουμε εδώ ότι λαμβάνεται και μέριμνα για την τήρηση των βιβλίων, όπου ζητείται απλά να είναι στην διάθεση των ελεγκτικών αρχών όταν ζητηθούν, χωρίς να εξετάζεται ο τόπος τήρησης τους.  

4. Καταργείται σύμφωνα με το πόρισμα η υποχρέωση υποβολής των ακόλουθων καταστάσεων προς τις φορολογικές αρχές:

– Του μεριδολογίου των ιατρών, του βιβλίου αποθήκης, των δελτίων κίνησης των τουριστικών λεωφορείων και η υποχρέωση υποβολής των ισοζυγίων.(κρίθηκε ότι παρέχουν στοιχεία που δεν έχουν αξιοποιηθεί ή δεν μπορούν να αξιοποιηθούν από τον έλεγχο).

5. Σημαντικό είναι ότι τα τιμολόγια που αφορούν αμοιβαίες ανταπαιτήσεις θα εξαιρούνται από την υποχρέωση εξόφλησης με επιταγές ή μέσω τραπεζικού λογαριασμού. Δηλαδή επιτρέπονται οι συμψηφισμοί των απαιτήσεων που έχει η μια επιχείρηση στην άλλη.

6. Επεκτείνεται η δυνατότητα τήρησης των παραστατικών (και των δελτίων αποστολής) σε CD-ROM.

7. Επανέρχεται το καθεστώς τιμολόγησης των αγροτικών προϊόντων όπως ίσχυε πριν την 1η Ιουνίου του 2010 (καταργείται η υποχρέωση έκδοσης τιμολογίου-δελτίου αποστολής αγροτικών προϊόντων από τον παραλαμβάνοντα έμπορο, ο οποίος στο εξής θα εκδίδει δελτίο ποσοτικής παραλαβής και τιμολόγιο αγοράς αγροτικών προϊόντων).

8. Καθιερώνεται υποχρέωση τήρησης ηλεκτρονικού φακέλου από τις επιχειρήσεις. Στον ηλεκτρονικό φάκελο θα ενσωματώνονται ισοζύγια, ισολογισμοί, ημερολόγια πρωτογενών εγγραφών και άλλα παραστατικά, τα οποία ναι μεν δεν θα θεωρούνται αλλά πρέπει να είναι διαθέσιμα στον ελεγκτή της εφορίας.

9. Επίσης, καταργείται η υποχρέωση αναγραφής της ΔΟΥ του εκδότη στα στοιχεία, καθώς και της διεύθυνσης επαγγέλματος του αντισυμβαλλόμενου στις συγκεντρωτικές καταστάσεις πελατών προμηθευτών.

 
Point system στο ποινολόγιο και αλλαγές στην απόρριψη βιβλίων.

Η επιτροπή πέρα από την αναμόρφωση του ΚΒΣ είχε και την αρμοδιότητα να αναμορφώσει τα άρθρα 5 και 9 του ποινολογίου.

Βασική πρόθεση της επιτροπή, όπως συνάγεται από το πόρισμα, ήταν ο ορθολογισμός των προστίμων ώστε να μην μπορούν να χρησιμοποιηθούν κατά το δοκούν…, αλλά και να είναι εισπράξιμα έτσι ώστε να μην δημιουργούνται ληξιπρόθεσμα έσοδα προς το δημόσιο, που δεν πρόκειται ποτέ να εισπραχθούν (βλέπε την περιβόητη λίστα επιχειρήσεων που δημοσιοποιήθηκε από το υπουργείο οικονομικών).

Το νομοσχέδιο, λοιπόν, προβλέπει νέο «ποινολόγιο» με ελαστικότερα πρόστιμα ειδικά για τις τυπικές παραβάσεις.

Θεσπίζονται «κίνητρα συμμόρφωσης». Οι παραβάτες που θα παραμένουν συνεπείς τόσο κατά το έτος επιβολής του προστίμου όσο και κατά τα δύο επόμενα, θα δικαιούνται επιστροφής ποσού το οποίο θα αντιστοιχεί στο 30% του αρχικού προστίμου.

Επανέρχεται η διάταξη που προβλέπει ότι θα επιβάλλεται πρόστιμο στον καταναλωτή ο οποίος δεν θα ζητάει απόδειξη από κατάστημα ή από ελεύθερο επαγγελματία. Το πρόστιμο ορίζεται στα 100 ευρώ.

Οι επιχειρήσεις που υποπίπτουν σε φορολογικές παραβάσεις θα τιμωρούνται είτε με «προσαύξηση» του τζίρου τους είτε με διόγκωση των φορολογικών κερδών, ανάλογα με το είδος της παράβασης στην οποία θα έχουν υποπέσει.

Επίσης δόθηκε ιδιαίτερη μέριμνα στο να μπουν κανόνες τέτοιοι ώστε να μην απορρίπτονται τα βιβλία με «ψήλου πήδημα». Μιας και όπως επισημαίνεται η πράξη αυτή της ελεγκτικής αρχής «οδηγεί σε σημαντικές στρεβλώσεις και υπερβολικές επιβαρύνσεις για τις επιχειρήσεις».

Επαναφέρεται  το φορολογικό  point system. Να θυμίσουμε ότι η πρώτη φορά που 2003 με τον νόμο 3220/2004. Ωστόσο, δεν εφαρμόστηκε ποτέ στην πράξη, καθώς ήταν ένας από τους πρώτους νόμους που καταργήθηκε με την αλλαγή της κυβέρνησης, αν και «εφαρμόζεται» εσωτερικά  εφαρμόζεται και αποτελεί ένα από τα «εργαλεία» του ELENXIS.
 

Ολόκληρη η πρόταση της επιτροπής για το νέου τύπου point system έχει ως εξής:
 
«Προτείνεται η μη απόρριψη των βιβλίων και των στοιχείων των επιτηδευματιών και ο προσδιορισμός με αντικειμενικό τρόπο του φορολογητέου εισοδήματος, με προσθήκη στα ακαθάριστα έσοδά τους της αποκρυβείσας αξίας και επαύξηση αυτών με συντελεστή ο οποίος θα συναρτάται με τη βαρύτητα της παράβασης ή την επανάληψη». Τι σημαίνει αυτό στην πράξη;

– Το ακαθάριστο εισόδημα των επιχειρήσεων (ανεξάρτητα από τον τύπο των βιβλίων που θα τηρούν) θα προκύπτει από το σύνολο των ακαθάριστων εσόδων.
 
Οι προσαυξήσεις
 
– Για τις επιχειρήσεις που βαρύνονται με φορολογικές παραβάσεις, τα ακαθάριστα έσοδα θα προσαυξάνονται. Το ύψος της προσαύξησης θα εξαρτάται:
 
*Από την αξία της συναλλαγής την οποία αφορά η παράβαση.
*Από έναν συντελεστή ο οποίος θα προσαυξάνει την αξία της αποκρυβείσας συναλλαγής. Όσο σοβαρότερη είναι η συγκεκριμένη φορολογική παράβαση τόσο υψηλότερος θα είναι και αυτός ο συντελεστής προσαύξησης.
*Από έναν δεύτερο συντελεστή ο οποίος θα εξαρτάται από την επανάληψη των παραβάσεων. Όσο περισσότερες είναι οι παραβάσεις, τόσο μεγαλύτερος θα είναι και αυτός ο συντελεστής .
 
Οι παραβάσεις δεν θα υπολογίζονται μόνο στα έσοδα των επιχειρήσεων αλλά και στα έξοδα της επιχείρησης και όχι τα έσοδα. Σε αυτές τις περιπτώσεις θα υπολογίζεται και πάλι το καθαρό κέρδος της επιχείρησης με βάση τα δεδομένα των βιβλίων (έσοδα μείον έξοδα) αλλά θα υπάρχουν προσαυξήσεις. «Οι παραβάσεις αφενός προσαυξάνουν το εισόδημα των επιχειρήσεων και περαιτέρω καθορίζουν το συντελεστή προσαύξησης με βάση κλίμακα προκειμένου να διαμορφωθεί το συνολικό καθαρό εισόδημα», αναφέρει το πόρισμα της επιτροπής.

Ο στόχος της επιτροπής, σύμφωνα με το πόρισμα, είναι  τα βιβλία όλων των επιχειρήσεων θα εξακολουθήσουν να χαρακτηρίζονται ως ακριβή και επαρκή, ακόμη και όταν υπάρχουν παραβάσεις. Το δε φορολογητέο κέρδος θα υπολογίζεται με βάση τη λογιστική μέθοδο (έσοδα μείον έξοδα).
 
Φυσικά, προβλέπονται και περιπτώσεις όπου το φορολογητέο κέρδος θα υπολογίζεται με την εξωλογιστική μέθοδο (δηλαδή με τον πολλαπλασιασμό των ακαθάριστων εσόδων με τον Μοναδικό Συντελεστή Καθαρού Κέρδους).Οι περιπτώσεις όπου τα ακαθάριστα έσοδα προσδιορίζονται εξωλογιστικά, είναι ουσιαστικά οι περιπτώσεις που δεν μπορεί να εξαχθεί λογιστικό αποτέλεσμα από τα βιβλία και είναι  οι εξής:
 
– Όταν δεν τηρούνται ή δεν διαφυλάττονται ή δεν προσκομίζονται έπειτα από δύο τουλάχιστον προσκλήσεις τακτικού φορολογικού ελέγχου τα εξής βιβλία:

-Βιβλία στα οποία καταχωρίζονται οι πρωτογενείς εγγραφές.
-Πρόσθετα βιβλία της παραγράφου 5 του άρθρου 10 του ΚΒΣ καθώς και αυτά που ορίζονται με υπουργική απόφαση.
-Το βιβλίο απογραφών.
-Το βιβλίο αποθήκης και τεχνικών προδιαγραφών.

-Όταν δεν τηρούνται ή δεν διαφυλάττονται ή δεν προσκομίζονται έπειτα από δύο προσκλήσεις τακτικού φορολογικού ελέγχου τα φορολογικά στοιχεία και τα υπόλοιπα δικαιολογητικά έγγραφα καθώς και τα συνοδευτικά στοιχεία συναλλαγών.

-Όταν δεν φυλάσσονται οι φορολογικές ταμειακές μηχανές ή τα φορολογικά συστήματα.
 
Να σημειώσουμε ότι έχει ενσωματωθεί μεταβατική διάταξη η οποία δίνει τη δυνατότητα στους φορολογούμενους που έχουν παραβάσεις  (όσους έχουν συλληφθεί με αποτέλεσμα η υπόθεσή τους να εκκρεμεί στις ΔΟΥ, καθώς και όσους έχουν προσφύγει στα δικαστήρια) να πληρώσουν με βάση τα μικρότερα πρόστιμα γλιτώνοντας σημαντικές επιβαρύνσεις.