Με το ποσοστό των κόκκινων δανείων να έχει αναρριχηθεί ήδη στο 25% και το ενδεχόμενο να αρθεί η απαγόρευση πλειστηριασμών στο τέλος του χρόνου να είναι ανοικτό, οι ρυθμίσεις για τους υφιστάμενους δανειολήπτες έχουν ξεχωριστή σημασία. Στην έκθεσή της για την πορεία της ελληνικής οικονομίας, η Ευρωπαϊκή Επιτροπή αναφέρει το πλαίσιο της συμφωνίας που έχει γίνει με την ελληνική πλευρά για το θέμα αυτό. Το πακέτο της συμφωνίας, περιλαμβάνει την αλλαγή του νόμου Κατσέλη αλλά και τη θέσπιση της 4ετούς περιόδου χάριτος για όσους βρίσκονται σε οικονομική αδυναμία. Η έκθεση, προαναγγέλλει ενεργοποίηση των αλλαγών από τον Ιούνιο. Οι αλλαγές αυτές, όπως έχουν ανακοινωθεί από το υπουργείο Ανάπτυξης, χωρίς να αποκλείονται αλλαγές μέχρι τη στιγμή που θα ψηφιστεί ο νόμος, έχουν ως εξής:

Α. Η περίοδος χάριτος

• Χορήγηση περιόδου χάριτος 48 μηνών σε όσους πληρούν συγκεκριμένα κριτήρια.
• Άμεση μείωση της μηνιαίας καταβολής στο 30% του μηνιαίου καθαρού εισοδήματός του νοικοκυριού.
• Η δόση καθ’ όλη τη διάρκεια της περιόδου χάριτος θα προσαρμόζεται σε πιθανή μεταβολή του εισοδήματος.
• Η συμβατική διάρκεια του δανείου παρατείνεται κατ’ ελάχιστον 48 μήνες και η αποπληρωμή του μετά την περίοδο χάριτος συνεχίζεται με τους όρους της αρχικής σύμβασης χωρίς καμία επιβάρυνση για το δανειολήπτη.

Ειδικότερα:

• Για ετήσια καθαρά εισοδήματα έως €15.000 το επιτόκιο που προβλέπεται στη σύμβαση του δανείου περιορίζεται στο 1,5% (0,75% + βασικό επιτόκιο ΕΚΤ) και με βάση αυτό υπολογίζεται η μηνιαία δόση κατά την περίοδο χάριτος.
• Για τους ανέργους με μοναδικό εισόδημα το επίδομα ανεργίας, πέραν των παραπάνω, παρέχεται η δυνατότητα μηδενικών καταβολών με πλήρη απαλλαγή τόκων για συνολικό διάστημα 6 μηνών εντός της περιόδου χάριτος.

Δικαίωμα υπαγωγής στο πρόγραμμα έχουν:

1. μισθωτοί και συνταξιούχοι ιδιωτικού και δημοσίου τομέα,
2. όσοι έχουν τεκμαιρόμενη σχέση εξαρτημένης εργασίας (η δραστηριότητά τους παρέχεται αποκλειστικά σε ένα νομικό πρόσωπο),
3. άνεργοι με ετήσιο καθαρό οικογενειακό εισόδημα από οποιαδήποτε πηγή (μισθοί, συντάξεις, ενοίκια, αγροτικά εισοδήματα κλπ) έως € 25.000 και εφόσον αυτό έχει μειωθεί περισσότερο από 20% από 01.01.2010 έως σήμερα.

Επιπλέον το ως άνω ποσό αυξάνεται κατά €5.000 (δηλαδή έως €30.000 ετήσιο καθαρό οικογενειακό εισόδημα) για πάσχοντες από βαριά ασθένεια ή/και μόνιμη αναπηρία και για τρίτεκνους και πολύτεκνους.

Β. Οι αλλαγές στον νόμο Κατσέλη

Για τον νόμο Κατσέλη, το υπουργείο έχει εξαγγείλει τις ακόλουθες αλλαγές:

1. Βελτιώνεται η αποτελεσματικότητα του εξωδικαστικού συμβιβασμού με πρόβλεψη ότι θα αρκεί η συμφωνία των πιστωτών που εκπροσωπούν του 50% + 1 των απαιτήσεων της οφειλής και όχι την πλήρη ομοφωνία (100%) που απαιτούσε μέχρι σήμερα.
2. Σε συνεργασία με το Υπ. Δικαιοσύνης θεσπίζεται ο θεσμός της διαμεσολάβησης με στόχο την ταχύτερη εξωδικαστική ρύθμιση των οφειλών των υπερχρεωμένων νοικοκυριών.
3. Προβλέπεται καταβολή δόσης από την υποβολή της αίτησης υπαγωγής στη ρύθμιση, χωρίς καθυστερήσεις εξαιτίας της εκκρεμοδικίας. Το καταβληθέν ποσό θα συμψηφίζεται με τη ρύθμιση που τελικώς θα αποφασίσει το Δικαστήριο αποδεσμεύοντας τον οφειλέτη ακόμα και με την έκδοση της απόφασης. Η ελάχιστη καταβολή προτείνεται στο 10% της τρέχουσας δόσης με ελάχιστο ποσό καταβολής τα 40 Ευρώ μηνιαίως.
4. Παρέχεται δυνατότητα αναστολής της αναγκαστικής εκτέλεσης κατόπιν αίτησης του οφειλέτη και μετά την έκδοση της οριστικής δικαστικής απόφασης, εφόσον έχει ασκήσει εμπρόθεσμα έφεση, προστατεύοντας τον έτσι από καταδιωκτικά μέτρα σε βάρος του.

Γ. Τι αλλάζει για τα καινούργια δάνεια

Η Ευρωπαϊκή Επιτροπή, προωθεί κοινοτική οδηγία για τους δανειολήπτες η οποία θα έχει καθολική εφαρμογή σε όλες τις χώρες της Ευρωπαϊκής Ένωσης. Με την οδηγία, θα επιχειρηθεί να μπει μια τάξη στη διαδικασία χορήγησης των δανείων έτσι ώστε ο δανειολήπτης να γνωρίζει ποια είναι τα δικαιώματά του. Η οδηγία θα προβλέπει:

1. Οι προσφορές των τραπεζών για το στεγαστικό δάνειο, θα έχουν ενιαία «τυποποιημένη» μορφή ώστε να είναι εύκολο για τον υποψήφιο δανειολήπτη να κάνει σύγκριση από τράπεζα σε τράπεζα.
2. Θα είναι υποχρεωτικό για την τράπεζα να προειδοποιεί τους δανειολήπτες για το ρίσκο που αναλαμβάνουν. Οι κυριότερες πηγές ρίσκου, είναι η αύξηση του επιτοκίου όταν αυτό είναι κυμαινόμενο αλλά και ο συναλλαγματικός κίνδυνος όταν το δάνειο χορηγείται σε διαφορετικό νόμισμα από αυτό που έχει η χώρα (π.χ σε ελβετικό φράγκο και όχι σε ευρώ)
3. Το εισόδημα του υποψήφιου δανειολήπτη θα λαμβάνεται υποχρεωτικά υπόψη για τον προσδιορισμό του ύψους του δανείου που θα χορηγηθεί. Η εφαρμογή του κανόνα τύπου «δεν χορηγείται δάνειο εφόσον η δόση υπερβαίνει το 40% του μηνιαίου εισοδήματος» θα είναι υποχρεωτική.
4. Ο δανειολήπτης θα έχει το δικαίωμα να αποπληρώσει πρόωρα το δάνειό του (αυτό συμβαίνει και σήμερα και μάλιστα χωρίς κόστος εφόσον το επιτόκιο είναι κυμαινόμενο). Οι χώρες-μέλη θα αποφασίζουν  τι είδους αποζημίωση θα δικαιούνται οι τράπεζες σε περίπτωση πρόωρης αποπληρωμής.
5. Η αποτίμηση των ακινήτων, θα πρέπει να γίνεται βάσει συγκεκριμένων κανόνων
6. Δυνατότητα υπαναχώρησης του δανειολήπτη ακόμη και μετά την υπογραφή της σύμβασης τουλάχιστον μέσα σε ένα εύλογο χρονικό διάστημα.
7. Θα θεσπιστούν κανόνες για τη διαφήμιση των στεγαστικών δανείων
8. Θα είναι εφικτή η διάθεση «πακέτου» υπηρεσιών από την πλευρά της τράπεζας (π.χ ασφάλιση ζωής μαζί με το στεγαστικό σε ευνοϊκότερη τιμή για τον δανειολήπτη) έτσι ώστε ο πελάτης να εξασφαλίζει εκπτώσεις.