Μέχρι τις αρχές Μαρτίου και νωρίτερα από κάθε άλλη χρονιά, θα ανοίξει η ηλεκτρονική πύλη του Taxisnet που θα υποδεχθεί τις φετινές φορολογικές δηλώσεις περίπου 6.000.000 φορολογουμένων.

Όμως για να τεθεί σε λειτουργία η ηλεκτρονική εφαρμογή και να μπορέσουν οι φορολογούμενοι να υποβάλουν τις δηλώσεις τους, αλλά κυρίως για να γίνει η εκκαθάριση, το υπουργείο Οικονομικών αναμένεται να καταθέσει τις επόμενες ημέρες στη Βουλή νομοθετικές διατάξεις που θα προβλέπουν:

1. Το νέο χρονοδιάγραμμα εξόφλησης του φόρου εισοδήματος που θα προκύψει από την εκκαθάριση των δηλώσεων. Σύμφωνα με την ισχύουσα νομοθεσία ο φόρος εξοφλείται είτε εφάπαξ είτε σε τρεις ίσες διμηνιαίες δόσεις εκ των οποίων η πρώτη μέχρι το τέλος Ιουλίου, η δεύτερη έως τέλος Σεπτεμβρίου και η τρίτη έως τέλος Νοεμβρίου. Το οικονομικό επιτελείο σχεδιάζει φέτος να αρχίσει να εισπράττει νωρίτερα το φόρο εισοδήματος ξεκινώντας από τον Απρίλιο ή τον Μάιο. Μάλιστα σύμφωνα με το σχέδιο, που τελεί υπό την αίρεση του κουαρτέτου των Θεσμών, θα δοθεί η δυνατότητα στους φορολογούμενους να εξοφλήσουν τον φόρο σε μηνιαίες δόσεις με τα σενάρια να προβλέπουν την καταβολή σε 5 ή 8 μηνιαίες δόσεις με την πρώτη δόση να καταβάλλεται μέχρι το τέλος του επόμενου μήνα από τη βεβαίωση του φόρου. Το υπουργείο Οικονομικών θέλει να αποφύγει την υπερσυγκέντρωση φορολογικών υποχρεώσεων μέσα στο δεύτερο εξάμηνο του έτους κάτι που συμβαίνει συστηματικά τα τελευταία χρόνια με αποτέλεσμα, ειδικά κατά το τελευταίο τρίμηνο κάθε έτους, να «φουσκώνουν» τα ληξιπρόθεσμα χρέη προς την εφορία. Είναι χαρακτηριστικά ότι στο τρίμηνο Οκτωβρίου-Δεκεμβρίου 2015, οι ληξιπρόθεσμες οφειλές των φορολογουμένων διογκώθηκαν κατά τέσσερα δισ. ευρώ. Με τη μετάθεση της προθεσμίας της πρώτης δόσης από τον Ιούλιο και τον Αύγουστο στον Απρίλιο ή τον Μάιο, το επιτελείο της Καραγιώργη Σερβίας ελπίζει ότι θα αυξηθούν τα ποσοστά εισπραξιμότητας του φόρου εισοδήματος, σε μια χρονιά που εκατομμύρια φορολογούμενοι θα δουν αυξημένο το φορολογικό λογαριασμό τους.

2. Την προστασία έναντι των τεκμηρίων για φορολογουμένους με πολύ χαμηλά εισοδήματα. Οι φορολογούμενοι οι οποίοι απέκτησαν πέρυσι εισοδήματα έως 6.000 ευρώ θα φορολογούνται με την κλίμακα των μισθωτών που προβλέπει έμμεσο αφορολόγητο όριο 9.550 ευρώ και όχι με την κλίμακα των ελεύθερων επαγγελματιών, εφόσον το τεκμαρτό τους εισόδημα δεν υπερβαίνει τα 9.500 ευρώ. Με τον τρόπο αυτό, πρακτικά θα απενεργοποιούνται τα τεκμήρια για δεκάδες χιλιάδες φορολογουμένους, οι οποίοι εισέπραξαν πέρυσι ελάχιστα ποσά είτε από τόκους καταθέσεων είτε από περιστασιακή απασχόληση (άνεργοι, φοιτητές) και επειδή έχουν στην κατοχή τους ένα αυτοκίνητο απειλούνται με υπέρμετρους φόρους.

Η διάταξη θα προβλέπει πως στις περιπτώσεις όπου το ετήσιο δηλωθέν εισόδημα των φορολογουμένων δεν υπερβαίνει το ποσό των 6.000 ευρώ και το τεκμαρτό τους εισόδημα δεν υπερβαίνει το ποσό των 9.500 ευρώ, το δηλωθέν εισόδημα και η προστιθέμενη διαφορά τεκμηρίων φορολογούνται με την κλίμακα των μισθωτών – συνταξιούχων, στην οποία ισχύει αφορολόγητο όριο 9.550 ευρώ. Στην ουσία οι εν λόγω φορολογούμενοι δεν πληρώνουν φόρο εισοδήματος. Προϋπόθεση εφαρμογής της κλίμακας των μισθωτών για τους συγκεκριμένους φορολογουμένους είναι να μην ασκείται επιχειρηματική δραστηριότητα για την οποία απαιτείται η υποβολή δήλωσης έναρξης εργασιών ή ατομική αγροτική δραστηριότητα. Εξαιρούνται επίσης, οι περιπτώσεις φορολογουμένων με πραγματικά εισοδήματα από κεφάλαιο και από υπεραξία μεταβίβασης κεφαλαίου. Στην περίπτωση όπου το δηλωθέν εισόδημα υπερβαίνει το ποσό των 6.000 ευρώ, το υπερβάλλον ποσό θα φορολογείται με την κλίμακα της επιχειρηματικής δραστηριότητας, δηλαδή με 26%.

Οι φορολογούμενοι θα έχουν χρονικό περιθώριο περίπου δύο μηνών για να υποβάλουν τη φορολογική δήλωσή τους, καθώς η προθεσμία λήγει στις 30 Απριλίου. Και φέτος είναι προσυμπληρωμένοι οι κωδικοί της δήλωσης που αφορούν στους μισθούς, τις συντάξεις, τους παρακρατούμενους και αναλογούντες φόρους, τις κατοικίες, τα αυτοκίνητα, τους τόκους των καταθέσεων και τα ποσά που κατέβαλαν το 2015 για την εξυπηρέτηση των δανείων τους (τοκοχρεολυτικές δόσεις). Ειδικά για τους τόκους των καταθέσεων και τις δόσεις των δανείων οι τράπεζες έχουν προθεσμία να υποβάλουν ηλεκτρονικά τα στοιχεία στη ΓΓΔΕ μέχρι τις 28 Φεβρουαρίου. Οι φορολογούμενοι λίγο πριν από το ετήσιο ραντεβού με την εφορία θα πρέπει να γνωρίζουν τα εξής:

– Φορολογούμενοι 18 ετών και άνω. Ο φορολογούμενος που έχει συμπληρώσει το 18° έτος της ηλικίας του υποχρεούται να δηλώνει όλα τα εισοδήματά του, πραγματικά ή τεκμαρτά, τα φορολογούμενα με οποιονδήποτε τρόπο (π.χ. βάσει κλιμακίων ή αυτοτελώς) ή απαλλασσόμενα. Εξαιρετικά, δεν υποχρεούνται σε υποβολή δήλωσης οι φορολογούμενοι που έχουν συμπληρώσει το 18ο έτος της ηλικίας τους και δεν αποκτούν πραγματικό ή τεκμαρτό εισόδημα. Αυτό σημαίνει ότι δεν είναι υποχρεωμένοι να υποβάλουν δήλωση όσοι δεν έχουν καθόλου εισοδήματα ούτε περιουσιακά στοιχεία που να αποτελούν τεκμήρια (κατοικία, αυτοκίνητο κλπ) εφόσον φιλοξενούνται σε σπίτια συγγενών ή φίλων.

– Έναρξη επιτηδεύματος. Οι φορολογούμενοι οι οποίοι έχουν κάνει έναρξη επιτηδεύματος υποχρεούνται σε υποβολή δήλωσης φορολογίας εισοδήματος σε κάθε περίπτωση.

– Φοιτητές. Δεν εξαιρούνται από την υποχρέωση υποβολής δήλωσης τα ενήλικα τέκνα (π.χ. φοιτητές κ.λπ.), ακόμα και εάν αυτά αναγνωρίζονται ως εξαρτώμενα μέλη του φορολογούμενου, εφόσον αποκτούν εισόδημα.

– Σύμφωνο συμβίωσης. Φέτος, για πρώτη φορά επιτρέπεται να υποβάλουν κοινή φορολογική δήλωση και τα ζευγάρια που έχουν συνάψει σύμφωνα συμβίωσης, είτε είναι ετερόφυλα είτε ομόφυλα. Ως εκ τούτου τα ζευγάρια αυτά εξισώνονται με τα έγγαμα ανδρόγυνα όσον αφορά τα δικαιώματα φοροαπαλλαγών και λήψης κοινωνικών επιδομάτων. Στη στήλη στην οποία δηλώνει κάθε χρόνο τα εισοδήματά της η σύζυγος του υπόχρεου φορολογούμενου παρέχεται από φέτος η δυνατότητα να συμπληρώνει τα απαιτούμενα στοιχεία και η γυναίκα που έχει συνάψει σύμφωνο συμβίωσης με άνδρα και ο ένας εκ των δύο συντρόφων ιδίου φύλου που συνδέονται με σύμφωνο συμβίωσης.

– Διακοπή συμβίωσης. Οι σύζυγοι και όσοι έχουν συνάψει σύμφωνο συμβίωσης υποβάλλουν χωριστή φορολογική δήλωση, ο καθένας για τα εισοδήματά του, εφόσον έχει διακοπεί η συμβίωση κατά το χρόνο υποβολής της δήλωσης ή ο ένας από τους δύο συζύγους ή συντρόφους είναι σε κατάσταση πτώχευσης ή έχει υποβληθεί σε δικαστική συμπαράσταση. Το βάρος της απόδειξης για τη διακοπή φέρει ο φορολογούμενος. Απαραίτητη προϋπόθεση αποτελεί η ενημέρωση του Τμήματος ή Γραφείου Διοικητικής και Μηχανογραφικής Υποστήριξης της αρμόδιας Δ.Ο.Υ με τις παραπάνω μεταβολές.

– Δηλώσεις αποβιωσάντων. Υποβάλλονται αποκλειστικά σε χειρόγραφη μορφή στη Φορολογική Διοίκηση.

– Η αναγραφή του Αριθμού Φορολογικού Μητρώου (ΑΦΜ) είναι υποχρεωτική μόνο για τα εξαρτώμενα μέλη άνω των 18 ετών (που ήταν άνω των 18 ετών την 31η-12-2015).

– Τα ανήλικα ή ενήλικα τέκνα, καθώς επίσης και τα μέλη της οικογενείας του φορολογούμενου με αναπηρία 67% και άνω θεωρείται ότι βαρύνουν τον φορολογούμενο εφόσον συνοικούν με αυτόν και το ετήσιο φορολογητέο εισόδημά τους δεν υπερβαίνει το ποσό των 3.000 ευρώ ή το ποσό των 6.000 ευρώ αν αυτά παρουσιάζουν αναπηρία 67% και άνω.

– Οποιαδήποτε αλλαγή στην οικογενειακή κατάσταση του φορολογούμενοι θα πρέπει πρώτα να έχει δηλωθεί στο μητρώο τη ΔΟΥ, για να υποβληθεί σωστά η δήλωση.

– Το νέο βασικό έντυπο της δήλωσης (Ε1) έχει ελάχιστες αλλαγές σε σχέση με το περυσινό, δεδομένου ότι διατηρείται η υφιστάμενη φορολογική νομοθεσία.

– Ελεύθεροι επαγγελματίες. Με την εκκαθάριση των φορολογικών δηλώσεων που θα υποβάλουν οι ελεύθεροι επαγγελματίες θα κληθούν να πληρώσουν αυξημένη προκαταβολή φόρου. Συγκεκριμένα η προκαταβολή φόρου εισοδήματος έχει αυξηθεί για τα εισοδήματα του 2015 από 55% σε 75%.

– Αγρότες. Η προκαταβολή φόρου εισοδήματος που θα πληρώσουν το 2016 με την εκκαθάριση των φορολογικών δηλώσεων αυξάνεται από το 55% στο 75%. Επίσης αυξάνεται ο φορολογικός συντελεστής από το 13% στο 20%.

– Εισφορά αλληλεγγύης. Φορολογούμενοι με εισοδήματα άνω των 30.000 ευρώ θα πληρώσουν αυξημένη έκτακτη εισφορά αλληλεγγύης.

– Εισοδήματα από ενοίκια. Σε εκκρεμότητα είναι και ο τρόπος φορολόγησης των εισοδημάτων από ενοίκια καθώς ο προϋπολογισμός προβλέπει περισσότερα έσοδα ύψους 144, 2 εκατ. ευρώ. Για τα εισοδήματα αυτά, σύμφωνα με όσα προβλέπει μνημόνιο, θα αυξηθούν οι συντελεστές φορολόγησης από το 11% στο 15% (για εισοδήματα έως 12.000 ευρώ) και από το 33% στο 35% (για εισοδήματα από ενοίκια άνω των 12.000 ευρώ). Εάν δεν αλλάξουν αναδρομικά οι συντελεστές φορολόγησης των εισοδημάτων από ακίνητα δεν αποκλείεται οι ιδιοκτήτες ακινήτων να κληθούν να πληρώσουν προκαταβολή φόρου ή διαφορετικά να γίνει νέα εκκαθάριση και να πληρώσουν υψηλότερους φόρους.

– Αποδείξεις. Διατηρείται ο κωδικός 049 της δήλωσης, στον οποίο τα προηγούμενα χρόνια οι μισθωτοί και οι συνταξιούχοι δήλωναν τη συνολική αξία των αποδείξεων λιανικής πώλησης και παροχής υπηρεσιών που είχαν συγκεντρώσει. Σημειώνεται ότι στις δηλώσεις που θα υποβληθούν από τον επόμενο μήνα δεν χρειάζεται να συμπληρωθεί ο συγκεκριμένος κωδικός, δεδομένου ότι δεν υπάρχει υποχρέωση που να προκύπτει από τη φορολογική νομοθεσία.

– Ανείσπρακτα ενοίκια. Τα ενοίκια που δεν κατάφερε να εισπράξει ο ιδιοκτήτης από τον ενοικιαστή του κατά τη διάρκεια του 2015 μπορεί να τα δηλώσει φέτος σε ξεχωριστό κωδικό καί στο έντυπο Ε2 και στο έντυπο Ε1. Συγκεκριμένα, στο Ε2 τα ανείσπρακτα ενοίκια πρέπει να δηλωθούν στην στήλη 16 της πρώτης σελίδας, και στο Ε1 πρέπει να αναγραφούν στους κωδικούς 125-126 του πίνακα 4Δ2 στην 3η σελίδα.

Η ξεχωριστή αναγραφή των ποσών αυτών κρίνεται αναγκαία, προκειμένου οι ιδιοκτήτες ακινήτων να μην πληρώσουν φόρο εισοδήματος και γι’ αυτά. Ωστόσο, για να δηλωθούν τα ποσά αυτά φέτος σε ξεχωριστούς κωδικούς και να μην φορολογηθούν θα πρέπει να πληρούνται και οι λοιπές προϋποθέσεις που προβλέπει ο νόμος. Θα πρέπει δηλαδή έως την προθεσμία υποβολής της δήλωσης, να έχει εκδοθεί εις βάρος του ενοικιαστή διαταγή πληρωμής ή διαταγή απόδοσης χρήσης μίσθιου ή δικαστική απόφαση αποβολής ή επιδίκασης μισθωμάτων ή έχει ασκηθεί εναντίον του μισθωτή αγωγή αποβολής ή επιδίκασης μισθωμάτων).

– Δωρεάν παραχώρηση κατοικίας. Το τεκμαρτό εισόδημα από δωρεάν παραχώρηση κατοικίας μέχρι 200 τ.μ. προς τα τέκνα ή τους γονείς του φορολογούμενου ή προς άλλους ανιόντες ή κατιόντες εξ αίματος ή εξ αγχιστείας συγγενείς, προκειμένου να χρησιμοποιηθεί ως κύρια κατοικία, δεν υπάγεται σε φόρο.