Ο εξωδικαστικός μηχανισμός Ν. 4738/2020 και 5024/2023, λειτουργεί και γίνεται ευρέως  γνωστός  με αυξητική τάση των αιτήσεων που υποβάλλονται οριστικά, αλλά και των ρυθμίσεων που επιτυγχάνονται.

Ο μηχανισμός του Υπουργείου Οικονομικών  μπορεί να αποτελέσει πράγματι ένα ισχυρό όπλο για τους οφειλέτες, προκειμένου να ρυθμίσουν τις οφειλές τις οποίες αδυνατούν να ρυθμίσουν διμερώς με τους πιστωτές τους.

Οι οφειλές του Δημοσίου ρυθμίζονται – εκτός εξωδικαστικού – σύμφωνα με πάγιες ρυθμίσεις σε μόλις 12 ή 24 δόσεις, μπορεί εύκολα να καταλάβει ότι ο εξωδικαστικός μηχανισμός μπορεί να αποδειχθεί σωτήριος για τη ρύθμιση των οφειλών αυτών, αφού οι δόσεις μπορούν να φτάσουν ακόμη και τις 240 (!), με διαγραφή προσαυξήσεων, αλλά ακόμη και κεφαλαίου. Μάλιστα, η μέχρι σήμερα εμπειρία έχει δείξει ότι σε σημαντικές οφειλές, η ρύθμιση στην εικοσαετία είναι ο κανόνας και όχι η εξαίρεση.

Βέβαια, η περιουσία του οφειλέτη και τα εισοδήματά του/ κύκλος εργασιών παίζουν καθοριστικό ρόλο στη διαμόρφωση του χρόνου αποπληρωμής και των τυχόν διαγραφών. Εξόχως σημαντική είναι φυσικά και η μείωση των επιτοκίων για τις ρυθμίσεις που αφορούν στο Δημόσιο. Είναι πολύ σημαντικό να τονιστεί ότι το Δημόσιο και δη η Επιχειρησιακή Μονάδα Είσπραξης της ΑΑΔΕ ανταπεξέρχεται άκρως ικανοποιητικά στον τεράστιο όγκο των αιτήσεων και συνεργάζεται αγαστά με τους οφειλέτες και τους Συμβούλους τους, όταν αυτό απαιτείται.

Και ενώ θεωρούσαμε ότι ο εξωδικαστικός μηχανισμός, εάν δούλευε ποτέ, θα ήταν για τις οφειλές του Δημοσίου, βλέπουμε πλέον και τις Εταιρείες Διαχείρισης (funds) να τον παίρνουν επιτέλους στα σοβαρά. Γίνεται λόγος κυρίως για funds και όχι για Τράπεζες γιατί στην πράξη το δάνειο εκείνου που επιζητά τη ρύθμιση έχει μεταβιβαστεί σε funds, δηλαδή σε ξένους επενδυτές, και το διαχειρίζονται servicers δηλαδή οι γνωστές πια σε όλους εταιρείες διαχείρισης. Λιγότερο σε μεγάλες επιχειρήσεις με σημαντικό και «περίπλοκο» δανεισμό (εκεί προτιμάται ως λύση η διαδικασία της εξυγίανσης) και περισσότερο σε φυσικά πρόσωπα και μικρομεσαίες επιχειρήσεις, τα funds δέχονται να ρυθμίσουν ολοένα και περισσότερα δάνεια.

Θα αναρωτηθεί κανείς, γιατί ο οφειλέτης να προτιμήσει να ρυθμίσει μέσω εξωδικαστικού και όχι διμερώς με την πιστώτρια Τράπεζα; Οι λόγοι είναι:

1. Γιατί από την στιγμή που ο δανειολήπτης θα υποβάλει οριστικά την αίτηση, θα έχει προστασία από πράξεις εκτέλεσης κατά της κινητής και ακίνητης περιουσίας του. Δυστυχώς παρατηρείται το φαινόμενο, ενόσω διαρκούν οι διμερείς διαπραγματεύσεις με την εκάστοτε εταιρεία διαχείρισης, ταυτόχρονα να επιδίδονται επιταγές προς πληρωμή, κατασχέσεις κ.α. Μέσω του εξωδικαστικού μηχανισμού, αποφεύγεται ο δανειολήπτης να βρεθεί σε αυτή τη δυσμενή θέση.
2. Σε πολλές περιπτώσεις, οι Εταιρείες Διαχείρισης προκειμένου να αποδεχτούν να ρυθμίσουν διμερώς, ζητούν από τον δανειολήπτη υπέρογκες προκαταβολές, ενώ ταυτόχρονα, δεν επιδιώκουν μακροχρόνιες ρυθμίσεις. Είναι σύνηθες στην πράξη, από οφειλέτες με χαμηλό εισόδημα – κάτω των 15.000€- να ζητούν προκαταβολές τις οποίες υπολογίζουν επί της οφειλής, αγνοώντας την πραγματική οικονομική δυνατότητα του δανειολήπτη, βάσει της εισοδηματικής του κατάστασης. Αντιθέτως, μέσω του εξωδικαστικού μηχανισμού, επιτυγχάνονται μακροχρόνιες ρυθμίσεις δίχως – τουλάχιστον μέχρι σήμερα – να απαιτούνται προκαταβολές, λαμβανομένης υπόψιν της περιουσιακής και οικονομικής κατάστασης του οφειλέτη. Δεν είναι μάλιστα λίγες οι φορές που οι ίδιες οι εταιρείες διαχείρισης ζητούν από τους δανειολήπτες να επιχειρήσουν την υπαγωγή τους στον εξωδικαστικό μηχανισμό, όταν δεν είναι δυνατή η επίτευξη ρύθμισης μέσω διμερούς διαπραγμάτευσης. Εξαίρεση βέβαια αποτελούν τα υπό εκκαθάριση Τραπεζικά Ιδρύματα, τα οποία επιμένουν στην απόρριψη συλλήβδην των αιτήσεων εξωδικαστικού με μόνη αιτιολογία ότι η πρόταση την οποία παρήγαγε ο αλγόριθμός του εξωδικαστικού προβλέπει περισσότερες δόσεις και μεγαλύτερες διαγραφές από αυτές που δύνανται να αποδέχονται, με βάση το θεσμικό πλαίσιο της Τράπεζας της Ελλάδας. Γενικά η ρύθμιση οφειλών με υπό εκκαθάριση Ιδρύματα παραμένει ένα αγκάθι για τους δανειολήπτες, που δεν βλέπουν φως ούτε μέσω του εξωδικαστικού μηχανισμού, κρίνεται δε επιβεβλημένη η τροποποίηση του σχετικού θεσμικού ρυθμιστικού πλαισίου, προκειμένου να υλοποιούνται ρυθμίσεις με περισσότερες δόσεις και μεγαλύτερες διαγραφές, πάντα βέβαια με γνώμονα την περιουσία και τα εισοδήματα του οφειλέτη.
3. Εξαιτίας των συνεχών μεταβιβάσεων και αναμεταβιβάσεων των δανείων από Τράπεζα σε fund και από Fund σε άλλο Fund, οι οφειλέτες πολύ συχνά αδυνατούν να εντοπίσουν πού βρίσκεται το δάνειό τους και δεν ξέρουν πού να απευθυνθούν. Χαρακτηριστικό ότι εάν επιθυμούν να διαπραγματευτούν για τη ρύθμιση του δανείου τους μέσω του πληρεξούσιου δικηγόρου τους, μπορεί να χρειαστούν περισσότεροι από δύο μήνες μόνο για να εγκριθεί η εξουσιοδότησή τους από την Εταιρεία Διαχείρισης (!) Μέσω του εξωδικαστικού μηχανισμού, οι οφειλές αντλούνται αυτόματα και η οποιαδήποτε επικοινωνία γίνεται μέσα από την πλατφόρμα, γεγονός που καθιστά τελικά γρηγορότερη και ευκολότερη τη διαδικασία της ρύθμισης.