Ριζικές αλλαγές στο εργασιακό καθεστώς του ιδιωτικού τομέα φέρνει το ψηφισθέν από τη Βουλή νέο Μεσοπρόθεσμο Πρόγραμμα, γνωστό και ως «Μνημόνιο 3».

Αναλυτικά οι ρυθμίσεις:

Μείωση εργοδοτικών εισφορών

1.1.-    Από την 1-11-2012 καταργούνται:

α) Η εισφορά 0,75 % επί των ημερομισθίων και μισθών των εργαζομένων, που βάρυνε τον εργοδότη υπέρ του Οργανισμού Εργατικής Κατοικίας (ΟΕΚ)
β) Η εισφορά 0,35 % υπέρ Οργανισμού Εργατικής Εστίας, η οποία ομοίως βάρυνε τον εργοδότη.
Η συνολική επομένως μείωση των εργοδοτικών εισφορών έναντι του ΙΚΑ ανέρχεται σε 1,1 %.
Αναμένεται η έκδοση υπουργικής απόφασης, η οποία θα ρυθμίζει κάθε άλλο  αναγκαίο ζήτημα εφαρμογής των ως άνω διατάξεων.

1.2.-    Η διάταξη έχει ως εξής:

«1. Η προβλεπόμενη από τη διάταξη  της περίπτωσης γ΄ της παραγράφου 1 του άρθρου 7 του Ν.Δ. 2963/54 (Α΄, 195), όπως τροποποιήθηκε και ισχύει, εισφορά 0,75%  επί των ημερομισθίων και μισθών των εργαζομένων υπέρ του Οργανισμού Εργατικής Κατοικίας, η οποία βαρύνει τον οικείο εργοδότη,  καταργείται από 1 Νοεμβρίου 2012. 2. Η προβλεπόμενη από τις  διατάξεις της περίπτωσης β΄ της παραγράφου 1 του άρθρου 3 του νόμου 678/1977 (Α΄,246) και του   εδάφιου Γ του άρθρου 7 του  ν.3144/2003 (Α΄,111) εισφορά 0,35%  υπέρ Οργανισμού Εργατικής Εστίας, η οποία βαρύνει τον οικείο εργοδότη, καταργείται από 1 Νοεμβρίου 2012. 3. Με απόφαση του Υπουργού Εργασίας, Κοινωνικής Ασφάλισης και Πρόνοιας δύναται να καθοριστεί και κάθε άλλο αναγκαίο ζήτημα για την εφαρμογή των παραγράφων 1 και 2 του άρθρου αυτού».

Κατώτατος νόμιμος μισθός και ημερομίσθιο για τους εργαζομένους ιδιωτικού δικαίου όλης της χώρας

2.1.-    Με τις νέες διατάξεις επέρχονται οι κάτωθι αλλαγές:

α) Η Εθνική Γενική ΣΣΕ είναι πλέον υποχρεωτική μόνο ως προς τους μη μισθολογικούς όρους.
β) Η ΕΓΣΣΕ τυγχάνει υποχρεωτική για όλους τους όρους της (δηλαδή και για τους μισθολογικούς) μόνο έναντι των εργαζομένων, οι οποίοι απασχολούνται σε εργοδότες που ανήκουν σε εργοδοτικές οργανώσεις που συμβάλλονται για την υπογραφή της. Οι εργοδοτικές αυτές οργανώσεις (η συμμετοχή στις οποίες δημιουργεί υποχρέωση εφαρμογής και των μισθολογικών όρων της ΕΓΣΣΕ) είναι οι κάτωθι:
– ΣΕΒ (Σύνδεσμος Ελλήνων Βιομηχάνων)
– ΓΣΕΒΕΕ (Γενική Συνομοσπονδία Επαγγελματιών, Βιοτεχνών και Εμπόρων Ελλάδος)
– ΕΣΕΕ (Εθνική Συνομοσπονδία Ελληνικού Εμπορίου)     

2.2.-    Ο νόμιμος κατώτατος μισθός της ΕΓΣΣΕ καθορίζεται πλέον (μόνο για όσους εργοδότες δεν τυγχάνουν μέλη του ΣΕΒ, της ΓΣΕΒΕΕ και της ΕΣΕΕ) μειωμένος κατά το ποσό που αντιστοιχεί στο επίδομα γάμου, το οποίο καταργείται.   

2.3.-    Παραμένει η αναστολή της προσαύξησης του νόμιμου κατωτάτου μισθού και ημερομισθίου για προϋπηρεσία και καταβάλλεται μόνο η προσαύξηση που αντιστοιχεί σε προϋπηρεσία που διανύθηκε μέχρι την 14-2-2012.  

2.4.-    Η διάταξη έχει ως εξής: «Με την παρούσα διάταξη θεσπίζεται νέο σύστημα καθορισμού νόμιμου κατωτάτου μισθού υπαλλήλων και ημερομισθίου εργατοτεχνιτών, το οποίο τίθεται σε ισχύ την 1.4.2013. Εντός του πρώτου τριμήνου του 2013 θεσπίζεται με Πράξη Υπουργικού Συμβουλίου η διαδικασία διαμόρφωσης νομοθετικώς καθορισμένου νόμιμου κατώτατου μισθού και κατώτατου ημερομισθίου για τους εργαζόμενους ιδιωτικού δικαίου όλης της χώρας, λαμβάνοντας υπόψη την κατάσταση και τις προοπτικές της ελληνικής οικονομίας, της αγοράς εργασίας (ιδίως ως προς τα ποσοστά ανεργίας και απασχόλησης) και τη διαβούλευση της κυβέρνησης με εκπροσώπους κοινωνικών εταίρων, εξειδικευμένους επιστημονικούς, ερευνητικούς και λοιπούς φορείς. Κατά το Α’ τρίμηνο του 2014 το σύστημα αυτό αξιολογείται ως προς την απλότητα και αποτελεσματικότητα της εφαρμογής, τη μείωση της ανεργίας, την αύξηση της απασχόλησης και τη βελτίωση της ανταγωνιστικότητας.  

Το πρώτο εδάφιο  της παρ. 1 του άρθρου 8 του ν. 1876/1990, αντικαθίσταται ως εξής: «Οι εθνικές γενικές συλλογικές συμβάσεις εργασίας καθορίζουν τους ελάχιστους μη μισθολογικούς όρους εργασίας, που ισχύουν για τους εργαζόμενους όλης της χώρας. Βασικοί μισθοί, βασικά ημερομίσθια, κάθε είδους προσαυξήσεις αυτών και γενικά κάθε άλλος μισθολογικός όρος, ισχύουν για τους εργαζόμενους που απασχολούνται από εργοδότες των συμβαλλομένων εργοδοτικών οργανώσεων».

Μέχρι τη λήξη περιόδου οικονομικής προσαρμογής που προβλέπουν τα Μνημόνια που προσαρτώνται στο ν.4046/2012 και οι επακολουθούσες τροποποιήσεις αυτών καθορίζεται ο νόμιμος κατώτατος μισθός υπαλλήλων και το ημερομίσθιο εργατοτεχνιτών ως εξής:

(α)  για τους υπάλληλους άνω των 25 ετών ο κατώτατος μισθός  ορίζεται 586,08 ΕΥΡΩ και για τους εργατοτεχνίτες άνω των 25 ετών το κατώτατο ημερομίσθιο ορίζεται σε 26,18 ΕΥΡΩ

(β) για τους υπάλληλους κάτω των 25 ετών ο κατώτατος μισθός  ορίζεται 510,95 ΕΥΡΩ και για τους εργατοτεχνίτες κάτω των 25 ετών το κατώτατο ημερομίσθιο ορίζεται σε 22,83 ΕΥΡΩ

(γ) Ο κατά τα άνω κατώτατος μισθός των υπαλλήλων άνω των 25 ετών προσαυξάνεται με ποσοστό 10% για κάθε τριετία προϋπηρεσίας και έως τρεις τριετίες και συνολικά 30% για προϋπηρεσία 9 ετών και άνω και το κατώτατο ημερομίσθιο των εργατοτεχνιτών άνω των 25 ετών προσαυξάνεται με ποσοστό 5% για κάθε τριετία προϋπηρεσίας και έως έξι τριετίες και συνολικά 30% για προϋπηρεσία 18 ετών και άνω. ii) Ο κατά τα άνω κατώτατος μισθός των υπαλλήλων κάτω των 25 ετών προσαυξάνεται με ποσοστό 10% για μία τριετία προϋπηρεσίας και για προϋπηρεσία 3 ετών και άνω και το κατώτατο ημερομίσθιο των εργατοτεχνιτών κάτω των 25 ετών προσαυξάνεται με ποσοστό 5% για κάθε τριετία προϋπηρεσίας και έως δύο τριετίες και συνολικά 10% για προϋπηρεσία 6 και άνω ετών.

δ) Οι ως άνω προσαυξήσεις  προϋπηρεσίας καταβάλλονται σε εργαζόμενο με  προϋπηρεσία σε οποιονδήποτε εργοδότη και με οποιαδήποτε ειδικότητα, για μεν  τους εργατοτεχνίτες μετά τη συμπλήρωση του 18ο έτους της ηλικίας τους, για δε τους υπαλλήλους μετά τη συμπλήρωση του 19ο έτους της ηλικίας τους και ισχύουν για την συμπληρωθείσα υπηρεσία την 14.2.2012.

ε) Πέραν της μηνιαίας τακτικής προσαύξησης λόγω προϋπηρεσίας καμία άλλη προσαύξηση δεν περιλαμβάνεται στο νομοθετικώς καθορισμένο κατώτατο μισθό και ημερομίσθιο.

στ) Έως ότου η ανεργία διαμορφωθεί σε ποσοστό κάτω του 10% αναστέλλεται η προσαύξηση του νομοθετικώς καθορισμένου νόμιμου κατώτατου μισθού και ημερομισθίου για προϋπηρεσία, που συμπληρώνεται μετά την 14.2.2012.

ζ) Ατομικές συμβάσεις εργασίας και συλλογικές συμβάσεις εργασίας κάθε είδους δεν επιτρέπεται να ορίζουν μηνιαίες τακτικές αποδοχές ή ημερομίσθιο πλήρους απασχόλησης κατώτερο από τον νομοθετικώς καθορισμένο κατώτατο μισθό και ημερομίσθιο».    

2.5.-    Υπενθυμίζουμε ότι εάν εργοδότης είναι ήδη μέλος κάποιων εκ των ανωτέρω εργοδοτικών οργανώσεων, τυχόν αποχώρησή του ουδόλως επηρεάζει την υποχρέωσή του να εφαρμόσει την ΕΓΣΣΕ και τους μισθολογικούς της όρους μέχρι την ημερομηνία λήξης της. Δεν δεσμεύεται όμως για την νέα ΕΓΣΣΕ που θα συναφθεί.

Αποζημίωση απόλυσης ιδιωτικών υπαλλήλων με σχέση εξαρτημένης εργασίας αορίστου χρόνου

3.1.-    Μειώνεται ο χρόνος προειδοποίησης καταγγελίας της σύμβασης εργασίας (η προειδοποίηση έχει ως συνέπεια να καταβάλλεται μόνο το ½ της αποζημίωσης απόλυσης), ως εξής:  

– Από 12 συμπληρωμένους μήνες έως 2 έτη: 1 μήνας
– Από 2 έτη συμπληρωμένα έως 5 έτη: 2 μήνες
– Από 5 έτη συμπληρωμένα έως 10 έτη: 3 μήνες
– Από 10 συμπληρωμένα έτη και πάνω: 4 μήνες  

Θα πρέπει να αποδοθεί ιδιαίτερη σημασία στον τρόπο και στις διαδικασίες που πρέπει να ακολουθούνται κατά την καταγγελία με προειδοποίηση (έγγραφο καταγγελίας με προειδοποίηση, κοινοποίησή του στον ΟΑΕΔ εντός 8 ημερών από την προειδοποίηση, τήρηση εγγράφου καταγγελίας και κατά τη λύση της σύμβασης εργασίας και κοινοποίησή του εντός 8 ημερών στον ΟΑΕΔ).

3.2.-    Το ύψος της αποζημίωσης απόλυσης των υπαλλήλων καθορίζεται πλέον ως εξής:

α) Για τους υπαλλήλους που ήδη απασχολούνται και δεν έχουν συμπληρώσει απασχόληση στον ίδιο εργοδότη 17 ετών το ανώτερο ποσό της αποζημίωσης ανέρχεται σε 12 μηνιαίους μισθούς.
β) Για τους υπαλλήλους που θα προσληφθούν τούδε και στο εξής, το ανώτερο όριο αποζημίωσης που μπορεί να καταβληθεί είναι και πάλι 12 μηνιαίοι μισθοί (από 16 έτη απασχόλησης συμπληρωμένα και άνω, η αποζημίωση ανέρχεται στους 12 μηνιαίους μισθούς).  

Ειδικότερα, το ύψος της αποζημίωσης διαμορφώνεται ως ακολούθως:

Πίνακας αποζημιώσεων υπαλλήλων

Χρόνος υπηρεσίας στον ίδιο εργοδότη	Ποσό αποζημίωσης
1 έτος συμπλ. έως 4 έτη	2 μηνών
4 έτη συμπλ. έως 6 έτη	3 μηνών
6 έτη συμπλ. έως 8 έτη	4 μηνών
8 έτη συμπλ. έως 10 έτη	5 μηνών
10 έτη συμπλ.	6 μηνών
11 έτη συμπλ.	7 μηνών
12 έτη συμπλ.	8 μηνών
13 έτη συμπλ.	9 μηνών
14 έτη συμπλ.	10 μηνών
15 έτη συμπλ.	11 μηνών
16 έτη συμπλ. και άνω	12 μηνών

γ) Για τους υπαλλήλους που κατά το χρόνο δημοσίευσης του νόμου απασχολούνται σε εργοδότη και έχουν συμπληρώσει ήδη προϋπηρεσία άνω των 17 ετών, καταβάλλεται επιπλέον αποζημίωση απόλυσης οποτεδήποτε και εάν απολυθούν, κατά την εξής αναλογία:

Για 17 έτη προϋπηρεσίας συμπληρωμένα	1 μηνός αποζημίωση
Για 18 έτη προϋπηρεσίας συμπληρωμένα	2 μηνών αποζημίωση
Για 19 έτη προϋπηρεσίας συμπληρωμένα	3 μηνών αποζημίωση
Για 20 έτη προϋπηρεσίας συμπληρωμένα	4 μηνών αποζημίωση
Για 21 έτη προϋπηρεσίας συμπληρωμένα	5 μηνών αποζημίωση
Για 22 έτη προϋπηρεσίας συμπληρωμένα	6 μηνών αποζημίωση
Για 23 έτη προϋπηρεσίας συμπληρωμένα	7 μηνών αποζημίωση
Για 24 έτη προϋπηρεσίας συμπληρωμένα	8 μηνών αποζημίωση
Για 25 έτη προϋπηρεσίας συμπληρωμένα	9 μηνών αποζημίωση
Για 26 έτη προϋπηρεσίας συμπληρωμένα	10 μηνών αποζημίωση
Για 27 έτη προϋπηρεσίας συμπληρωμένα	11 μηνών αποζημίωση
Για 28 έτη προϋπηρεσίας και άνω	12 μηνών αποζημίωση

Για την συγκεκριμένη κατηγορία υπαλλήλων θεσπίζεται «πλαφόν» στις μηνιαίες αποδοχές επί των οποίων υπολογίζεται η αποζημίωση απόλυσης, ύψους 2.000 €.

3.3.-    Οι ανωτέρω προβλέψεις ισχύουν κανονικά, εκτός και εάν προβλέπεται μεγαλύτερο ύψος αποζημίωσης βάσει σύμβασης ή εθίμου.  

Χρονικά όρια εργασίας

4.1.-    Παρέχεται πλέον το δικαίωμα να καθιερώνεται με Συλλογικές Συμβάσεις Εργασίας η εξαήμερη απασχόληση των εργαζομένων στα καταστήματα για συνολικό εβδομαδιαίο ωράριο 40 ωρών (μέχρι σήμερα διάταξη νόμου απαγόρευε την καθιέρωση εξαήμερης απασχόλησης, ακόμη και με ΣΣΕ).

4.2.-    Η περίοδος ανάπαυσης των εργαζομένων για κάθε περίοδο 24 ωρών δεν μπορεί να είναι κατώτερη από 11 ώρες (ενώ μέχρι σήμερα ορίζονταν σε 12 ώρες).

4.3.-    Κατάτμηση αδείας

4.3.1.-    Ο εργοδότης έχει δικαίωμα με την επίκληση λόγου σοβαρής ή επείγουσας ανάγκης να προβαίνει μονομερώς σε κατάτμηση του χρόνου αδείας σε δύο περιόδους, η πρώτη των οποίων δεν μπορεί να είναι λιγότερη των 6 εργασίμων ημερών επί 6ημερου εβδομαδιαίας εργασίας και των 6 εργασίμων ημερών επί πενθημέρου, χωρίς να λάβει έγκριση από την Επιθεώρηση Εργασίας.  

4.3.2.-    Παραμένει η δυνατότητα κατάτμησης του χρόνου αδείας και σε περισσότερες των δύο  περιόδων, από τις οποίες η μια πρέπει να περιλαμβάνει τουλάχιστον δώδεκα (12) εργάσιμες ημέρες επί εξαημέρου εβδομαδιαίας εργασίας και δέκα (10) εργάσιμες ημέρες, επί πενθημέρου, ή προκειμένου περί ανηλίκων δώδεκα (12) εργάσιμες ημέρες, μετά από έγγραφη αίτηση του εργαζόμενου προς τον εργοδότη.

4.3.3.-    Ειδικά για τις επιχειρήσεις που απασχολούν τακτικό και εποχικό προσωπικό και εκ των πραγμάτων έχουν αυξημένη σώρευση εργασίας σε συγκεκριμένη χρονική περίοδο του έτους, ο εργοδότης δύναται να χορηγεί οποτεδήποτε (και όχι εντός 2 μηνών από την υποβολή της αίτησης) εντός του ημερολογιακού έτους το τμήμα των 10 εργασίμων ημερών επί πενθημέρου και 12 επί εξαημέρου.

Σημείωση: Δημιουργούνται στο σημείο αυτό διάφορα ερμηνευτικά προβλήματα των ισχυουσών για την άδεια διατάξεων (πχ σε περίπτωση που εργαζόμενος σε επιχείρηση, η οποία παρουσιάζει αυξημένη σώρευση εργασίας σε συγκεκριμένη περίοδο, δεν υποβάλλει αίτηση για κατάτμηση αδείας και υποβάλλει αίτηση για χορήγηση όλης της άδειας, διατηρεί ο εργοδότης το δικαίωμα να την χορηγήσει οποτεδήποτε εντός του έτους; Αν όχι, πρόκειται για αντίφαση, που καταργεί την διευκόλυνση που επιχειρείται να παρασχεθεί στις επιχειρήσεις αυτές).   
 
Αλλαγές στις υποχρεώσεις έναντι του ΣΕΠΕ

5.1.-    Ο εργοδότης υποχρεούται πλέον να καταθέτει συμπληρωματικούς πίνακες προσωπικού γραπτά ή ηλεκτρονικά, ως προς τα μεταβληθέντα στοιχεία ως κάτωθι:

Σε περίπτωση πρόσληψης εργαζόμενου υποχρεούται να καταθέσει πίνακα προσωπικού στο ΣΕΠΕ το αργότερο την ίδια ημέρα της πρόσληψης και πάντως πριν την ανάληψη εργασίας.

Σε περίπτωση αλλαγής ή τροποποίησης του ωραρίου ή οργάνωσης χρόνου εργασίας, υποχρεούται να καταθέτει πίνακες προσωπικού στο ΣΕΠΕ την ίδια ημέρα ή το αργότερο εντός δύο (2) εργασίμων ημερών.

Σε περίπτωση αλλαγής του νομίμου εκπροσώπου και της μεταβολής των αποδοχών των εργαζομένων υποχρεούται να καταθέτει πίνακες προσωπικού εντός 15 ημερών.

5.2.-    Εισάγεται πλέον με τις νέες διατάξεις δυνατότητα στον εργοδότη να απασχολεί τον εργαζόμενο υπερωριακά και μέχρι 2 ώρες ημερησίως και έως 120 ώρες ετησίως, χωρίς να επικαλείται κάποια από τις περιπτώσεις του άρθρου 1 του νδ 515/1970, που προέβλεπε δυνατότητα υπερωριακής απασχόλησης σε περιοριστικά αναφερόμενες περιπτώσεις.

Σε περίπτωση υπερωριακής απασχόλησης εργαζόμενου θα πρέπει να αναγγέλλεται η εν λόγω υπερωριακή απασχόληση στην οικεία Επιθεώρηση Εργασίας πριν ή το αργότερο κατά την ημέρα πραγματοποίησής της. Ταυτόχρονα θα πρέπει να ενημερώνεται το Ειδικό Βιβλίο Υπερωριών που θα πρέπει να τηρείται στην επιχείρηση.  

Εισάγεται περαιτέρω δυνατότητα του εργοδότη να αναγγέλλει την υπερωριακή απασχόληση του προσωπικού του το αργότερο εντός της επομένης ημέρας από την έναρξη της υπερωριακής εργασίας σε εξαιρετικές περιπτώσεις επειγουσών αναγκών.

Σε κάθε περίπτωση αντίγραφο της αναγγελίας θα πρέπει να τηρείται στον τόπο παροχής εργασίας.