Του Γεωργίου Πανταζη
Οικονομολόγου, φοροτεχνικού, Δ/νων της EUROPEAN TAX SYMMETRY

Στην προσπάθεια του το οικονομικό επιτελείο να συγκεντρώσει χρήματα για τα δημόσια ταμεία, προσπαθεί να ποινικοποιήσει ακόμη περισσότερο την παραβατικότητα που προέρχεται από την μη πληρωμή φόρων εισοδήματος και λοιπών παρακρατούμενων φόρων.

Σήμερα θα ασχοληθούμε με όλα εκείνα τα θέματα των φορολογικών ποινικών αδικημάτων και της άσκησης ποινικής δίωξής τους, όπως κωδικοποιήθηκαν και συμπληρώθηκαν με τους νόμους της τελευταίας διετίας.

Έχουν θεσπιστεί, ως διαρκή και επομένως ως συνεχή αυτόφωρα, τα αδικήματα:

* Της μη καταβολής βεβαιωμένων και ληξιπρόθεσμων χρεών προς το Δημόσιο, με χρόνο τέλεσης του αδικήματος το χρονικό διάστημα από την παρέλευση 4 μηνών μέχρι τη συμπλήρωση χρόνου αντίστοιχου με το 1/3 της προθεσμίας παραγραφής (δηλαδή 20 μηνών).

* Της φοροδιαφυγής:
– Με την παράλειψη υποβολής ή υποβολής ανακριβούς δήλωσης στη φορολογία εισοδήματος.
– Για μη απόδοση ή ανακριβή απόδοση ΦΠΑ και λοιπών παρακρατούμενων και επιρριπτόμενων φόρων τελών και εισφορών.

Για τη φοροδιαφυγή χρόνος τέλεσής τους είναι το χρονικό διάστημα από την ημέρα κατά την οποία για πρώτη φορά όφειλε να ενεργήσει ο υπαίτιος μέχρι τη συμπλήρωση χρόνου αντίστοιχου με το 1/3 της προθεσμίας παραγραφής (δηλαδή 20 μήνες για τα πλημμελήματα και 5 χρόνια για τα κακουργήματα).
Ειδικότερα:

Για τα ληξιπρόθεσμα χρέη

Αντικαθίσταται η παρ. 1 του άρθρου 25 του Ν.1882/1990 και αυξάνονται οι επιβαλλόμενες ποινές ως εξής:
– Χρέη από 5.000-10.000 ευρώ, φυλάκιση έως 1 έτος (προηγουμένως δεν υπήρχε).
– Χρέη πάνω από 10.000 -50.000 ευρώ, φυλάκιση τουλάχιστον 6 μηνών (προηγουμένως φυλάκιση τουλάχιστον 4 μηνών).
– Χρέη πάνω από 50.000-150.000 ευρώ, φυλάκιση τουλάχιστον 1 έτους (προηγουμένως φυλάκιση τουλάχιστον 6 μηνών).
– Χρέη πάνω από 150.000 ευρώ, φυλάκιση τουλάχιστον 3 ετών (προηγουμένως φυλάκιση τουλάχιστον 1 έτους).

Όταν το ποσό εξοφληθεί μέχρι την εκδίκαση της υπόθεσης, σε οποιονδήποτε βαθμό, η πράξη μπορεί να κριθεί ατιμώρητη.

Η ποινική δίωξη ασκείται με αίτηση του προϊσταμένου της ΔΟΥ ή του τελωνείου με πίνακα χρεών προς τον Εισαγγελέα Πρωτοδικών της έδρας τους.
(Οδηγίες για την ποινική δίωξη για τα ληξιπρόθεσμα χρέη δόθηκαν με την ΕΔΥΟ ΠΟΛ.1151/2011)

Σημειώνεται ότι, με την υπ’ αριθ. 1/2011 (αρ. πρωτ. 4077/23.9.2011) εγκύκλιο του Αντιεισαγγελέα του Αρείου Πάγου, είχε ζητηθεί από τους Εισαγγελείς Εφετών και Πρωτοδικών, για την πρώτη εφαρμογή του μέτρου, να εφαρμόζεται η αυτόφωρη διαδικασία όταν τα ληξιπρόθεσμα χρέη είναι πάνω από 150.000 ευρώ.

Για τα αδικήματα φοροδιαφυγής στο εισόδημα

Όταν τα ποσά της μη απόδοσης ή ανακριβούς απόδοσης φόρου εισοδήματος, με την παράλειψη υποβολής ή υποβολής ανακριβούς δήλωσης είναι πάνω από 150.000 ευρώ, επιβάλλεται κάθειρξη από 5-20 χρόνια (προηγουμένως η ποινή ήταν κάθειρξη μέχρι 10 χρόνια).

Έτσι πλέον οι επιβαλλόμενες ποινές για τη φορολογία εισοδήματος έχουν ως εξής:
– Πάνω από 15.000-150.000 ευρώ, ποινή φυλάκισης τουλάχιστον 1 έτους (όπως ήταν προηγουμένως).
– Πάνω από 150.000 ευρώ, κάθειρξη από 5-20 χρόνια (προηγουμένως ήταν κάθειρξη μέχρι 10 χρόνια).

Για τα αδικήματα ΦΠΑ, παρακρατούμενων φόρων – τελών – εισφορών

Όταν τα ποσά της μη απόδοσης ή ανακριβούς απόδοσης του ΦΠΑ, των παρακρατούμενων και επιρριπτόμενων φόρων, τελών και εισφορών είναι πάνω από 75.000 ευρώ, επιβάλλεται κάθειρξη από 5-20 χρόνια (προηγουμένως η ποινή ήταν κάθειρξη μέχρι 10 χρόνια).

Έτσι πλέον οι επιβαλλόμενες ποινές για τον ΦΠΑ, παρακρατούμενοι, επιρριπτόμενοι φόροι έχουν ως εξής:
– Από 1-3.000 ευρώ, φυλάκιση τουλάχιστον 10 ημερών (όπως ήταν προηγουμένως).
– Πάνω από 3.000-75.000 ευρώ, φυλάκιση τουλάχιστον 1 έτους (όπως ήταν προηγουμένως).
– Πάνω από 75.000 ευρώ, κάθειρξη από 5-20 χρόνια (προηγουμένως κάθειρξη μέχρι 10 χρόνια).

Σημειώνεται επίσης ότι με την πιο πάνω εγκύκλιο του Αντιεισαγγελέα του Αρείου Πάγου, είχε ζητηθεί για την πρώτη εφαρμογή του νόμου, η αυτόφωρη διαδικασία όταν το ύψος των παρακρατούμενων φόρων (ΦΠΑ κ.λπ.) υπερβαίνει τις 75.000 ευρώ.

Για τα πλαστά – εικονικά – νοθευμένα στοιχεία – και μη έκδοση στοιχείων του ΚΒΣ

Όταν τα ποσά της έκδοσης πλαστών, έκδοσης ή λήψης εικονικών ή νοθευμένων φορολογικών στοιχείων είναι πάνω από 150.000 ευρώ, επιβάλλεται κάθειρξη από 5-20 χρόνια (προηγουμένως η ποινή ήταν μέχρι 10 χρόνια).

Έτσι πλέον οι ποινές για τα πλαστά, εικονικά ή νοθευμένα φορολογικά στοιχεία έχουν ως εξής:
– Από 1-3.000 ευρώ, φυλάκιση τουλάχιστον 3 μηνών (όπως ήταν προηγουμένως).
– Πάνω από 3.000-150.000 ευρώ, φυλάκιση τουλάχιστον 1 έτους (όπως ήταν προηγουμένως).
– Πάνω από 150.000 ευρώ, κάθειρξη από 5-20 χρόνια (προηγουμένως κάθειρξη μέχρι 10 χρόνια).

Για μη έκδοση ή ανακριβή έκδοση στοιχείων, μη καταχώρηση στα πρόσθετα βιβλία και δεν έχουν εκδοθεί στοιχεία αποδείξεων πάνω από 10 ή έκδοση αποδείξεων πάνω από 500 ευρώ.

Σε μη έκδοση ή ανακριβή έκδοση στοιχείων του ΚΒΣ (σήμερα ΚΦΑΣ) και σε μη καταχώριση στα πρόσθετα βιβλία του άρθρου 10 παρ. 5 του ΚΒΣ (σήμερα με τον ΚΦΑΣ, τα πρόσθετα βιβλία ονομάζονται «ΕΝΤΥΠΑ ΚΑΤΑΧΩΡΙΣΗΣ ΤΩΝ ΠΛΗΡΟΦΟΡΙΩΝ ΤΗΣ ΠΑΡ. 23 ΤΟΥ ΑΡΘΡΟΥ 4») για συναλλαγές που δεν έχουν εκδοθεί στοιχεία, επιβάλλεται ποινή φυλάκισης τουλάχιστον 4 μηνών και σε υποτροπή εντός 3ετίας 6 μήνες
(Με το Ν.3842/2010,που πρωτοθεσπίστηκε το μέτρο , η ποινή ήταν 2 και 4 μήνες, αντίστοιχα)

Η ποινική δίωξη ασκείται αυτεπάγγελτα. Η μηνυτήρια αναφορά υποβάλλεται από τον προϊστάμενο της ΔΟΥ ή τον προϊστάμενο της ελεγκτικής αρχής ή από τον προϊστάμενο Γενικής Διεύθυνσης Φορολογικών Ελέγχων, στον αρμόδιο εισαγγελέα με την ολοκλήρωση του ελέγχου, ανεξάρτητα της άσκησης της προσφυγής, ως εξής:

α) Αμέσως

Για τα αδικήματα του Ν.2523/1997 (Ποινολόγιο):
αα) Για το εισόδημα και για μεγέθη πάνω από 150.000 ευρώ, όταν ο Εισαγγελέας Οικονομικού Εγκλήματος παραγγείλει την άσκηση ποινικής δίωξης.
ββ) Για τον ΦΠΑ και για μεγέθη 1-3.000 ευρώ και πάνω από 3.000-75.000 ευρώ, όταν ο φορολογικός έλεγχος έχει διαταχθεί για την ημερομηνία που διενεργήθηκε με ειδική εντολή ελέγχου του Υπουργού Οικονομικών.
γγ) Για ΦΠΑ και για μεγέθη πάνω από 75.000 ευρώ.
δδ) Για πλαστά – εικονικά ή νοθευμένα φορολογικά στοιχεία πάνω από 150.000 ευρώ.
εε) Όταν το πλήθος των μη εκδοθέντων στοιχείων είναι πάνω από 10 ή υπερβαίνουν την αξία των 500 ευρώ.

β) Μέσα σε 1 μήνα από την πάροδο άπρακτης της προθεσμίας διοικητικής επίλυσης της διαφοράς
Για τα αδικήματα του Ν.2523/1997 (Ποινολογίου):
αα) Για τον ΦΠΑ και για μεγέθη από 1-3.000 ευρώ και πάνω από 3.000-75.000 ευρώ, αντίστοιχα, εφόσον ο φορολογικός έλεγχος δεν έχει διαταχθεί με ειδική εντολή του Υπουργού Οικονομικών.
ββ) Για πλαστά – εικονικά – νοθευμένα φορολογικά στοιχεία πάνω από 3.000-75.000 ευρώ.
γγ) Εφόσον το πλήθος των μη εκδοθέντων στοιχείων είναι κάτω από 10 ή δεν υπερβαίνουν την αξία των 500 ευρώ.
Σημειώνεται ότι, στις περιπτώσεις του συνολικού, για κάθε φορολογία, διοικητικού ή δικαστικού συμβιβασμού ή με άλλο τρόπο διοικητικής περαίωσης της διαφοράς δεν εφαρμόζονται οι ποινικές διατάξεις.

γ) Με την τελεσίδικη κρίση του διοικητικού δικαστηρίου
Για τα αδικήματα του Ν.2523/1997:
αα) Για το εισόδημα και για μεγέθη πάνω από 15.000-150.000 ευρώ).
ββ) Για το εισόδημα και για μεγέθη πάνω από 150.000 ευρώ, εφόσον δεν παραγγέλθηκε η άμεση άσκηση της ποινικής δίωξης από τον Εισαγγελέα Οικονομικού Εγκλήματος.

– Αρμόδιο δικαστήριο είναι, κατά περίπτωση, το Μονομελές ή το Τριμελές Πλημμελειοδικείο ή το Τριμελές Εφετείο Κακουργημάτων της έδρας της αρμόδιας για τη φορολογία ΔΟΥ.
– Η διαδικασία για την άσκηση ποινικής δίωξης δεν αρχίζει, αν αυτός κατά του οποίου πρόκειται να ασκηθεί η ποινική δίωξη έχει κατά του Δημοσίου βέβαιη και εκκαθαρισμένη απαίτηση, ποσού ίσου ή μεγαλύτερου από αυτό για το οποίο επρόκειτο να ασκηθεί η ποινική δίωξη.
– Στα πλημμελήματα χωρεί μετατροπή ή αναστολή της ποινής, εφόσον διαπράττονται για πρώτη φορά. Δεν χωρεί μετατροπή ή αναστολή εκτέλεσης της ποινής σε περίπτωση δεύτερης και κάθε περαιτέρω υποτροπής. Η μετατροπή της ποινής γίνεται με ελάχιστο ποσό ανά ημέρα εξαγοράς τα 20 ευρώ και ανώτατο τα 100 ευρώ (αντί 3 έως 100 ευρώ που ίσχυε).
– Στα κακουργήματα λαμβάνεται υπόψη για τον ανασταλτικό χαρακτήρα της έφεσης, η καταβολή από τον κατηγορούμενο των οφειλόμενων φόρων, τελών ή εισφορών με τις κάθε είδους προβλεπόμενες προσαυξήσεις, τέλη και πρόστιμα επί αυτών.
– Στα αδικήματα του ΦΠΑ και των παρακρατούμενων φόρων, αν η κατακράτηση των οφειλόμενων φόρων δεν υπερβαίνει το 1 έτος και καταβληθούν οι οφειλόμενοι φόροι, ο κατηγορούμενος απαλλάσσεται. Επίσης, αν αυτός καταβάλει μετά τη συμπλήρωση έτους, αλλά προτού λήξει η διαδικασία του ποινικού δικαστηρίου στον πρώτο βαθμό, του επιβάλλεται ποινή μειωμένη.
– Στα αδικήματα του εισοδήματος, του ΦΠΑ και των παρακρατούμενων φόρων, λαμβάνεται υπόψη για την επιμέτρηση της ποινής ως επιβαρυντικός παράγοντας, η διάρκεια της απόκρυψης ή της παρακράτησης.

Αδικήματα του Τελωνειακού Κώδικα

Όταν οι δασμοί, φόροι και λοιπές επιβαρύνσεις που στερήθηκε το Δημόσιο και η Ευρωπαϊκή Ένωση υπερβαίνουν το ποσό των 150.000 ευρώ, επιβάλλεται ποινή κάθειρξης από 5-20 χρόνια (προηγουμένως κάθειρξη μέχρι 10 χρόνια).