Του Γεωργίου Πανταζή
Οικονομολόγου, Φοροτεχνικού, Δ/νων της  εταιρείας  EUROPEAN TAX SYMMETRY.

 

Τα δάνεια από την τράπεζα, οι δωρεές, οι γονικές παροχές, οι οικονομίες των περασμένων ετών, αλλά και η πώληση περιουσιακών στοιχείων αποτελούν ορισμένα από τα “όπλα” που μπορούν να χρησιμοποιήσουν οι φορολογούμενοι για να περιορίσουν τη φορολογική τους επιβάρυνση και να αποφύγουν τον “σκόπελο” των τεκμηρίων.

Πότε είναι “μαχητά” τα τεκμήρια

Με βάση τις οδηγίες του υπουργείου Οικονομικών για τη συμπλήρωση των δηλώσεων φόρου εισοδήματος, οι φορολογούμενοι μπορούν να επικαλεστούν:

1. Αποταμιεύσεις παλαιοτέρων ετών: Η ανάλωση κεφαλαίου προηγούμενων ετών είναι η πιο κλασική μέθοδος των φορολογουμένων όταν αντιμετωπίζουν πρόβλημα με τα τεκμήρια.
Για τον προσδιορισμό κάθε χρόνο, του κεφαλαίου που μπορεί να επικαλεστεί ο φορολογούμενος, θα πρέπει από τα πραγματικά εισοδήματα που έχουν υπαχθεί σε φορολογία με τις γενικές διατάξεις ή σε αυτοτελή φορολογία με εξάντληση της φορολογικής υποχρέωσης (π.χ. τόκοι καταθέσεων ή ομολόγων του Ελληνικού Δημοσίου) ή νόμιμα έχουν απαλλαγεί της φορολογίας (π.χ. υπεραξία από την εξαγορά μεριδίων αμοιβαίων κεφαλαίων), καθώς και από τα χρηματικά ποσά που δεν θεωρούνται εισόδημα, χρηματικά ποσά που προέρχονται από τη διάθεση περιουσιακών στοιχείων, εισαγωγή συναλλάγματος μη υποχρεωτικά εκχωρητέου στην Τράπεζα της Ελλάδος, δάνεια, δωρεά ή γονική παροχή χρηματικών ποσών καθώς και από οποιοδήποτε άλλο ποσό το οποίο αποδεδειγμένα έχει εισπραχθεί π.χ. αποζημίωση αγροτικών ζημιών λόγω καταστροφής της καλλιέργειας θα αφαιρεθούν οι αντικειμενικές δαπάνες διαβίωσης.

Οι ζημίες πρέπει να συμψηφίζονται με τα θετικά εισοδήματα και η αφαίρεση των δαπανών που προσδιορίζονται τεκμαρτά θα γίνεται έστω κι αν ο φορολογούμενος εξαιρείται από αυτά (π.χ. ανάπηρος για τη δαπάνη επιβατικού αυτοκινήτου, που απαλλάσσεται από τα τέλη κυκλοφορίας, αγορά επιβατικού αυτοκινήτου Ι.Χ., ειδικά διασκευασμένου από πρόσωπο με κινητική αναπηρία άνω του 67%).
Στην περίπτωση που δεν υπάρχουν τεκμαρτές δαπάνες ή αυτές που υπάρχουν είναι μικρότερες των 3.000 ευρώ προκειμένου για άγαμο, διαζευγμένο ή χήρο και των 5.000 ευρώ, προκειμένου για συζύγους, κατά τον προσδιορισμό κεφαλαίου προηγούμενων ετών θα αφαιρούνται ποσά που θα προσδιορίζονται με βάση την κοινωνική, οικονομική και οικογενειακή κατάσταση των φορολογουμένων και τις αποδεδειγμένες δαπάνες διαβίωσης. Τα ποσά αυτά σε καμία περίπτωση δεν μπορεί να είναι κατώτερα των 3.000 ευρώ και 5.000 ευρώ αντίστοιχα.

2. Διάθεση περιουσιακών στοιχείων: ο φορολογούμενος επικαλείται τα χρήματα που εισέπραξε από πωλήσεις αυτοκινήτων, ακινήτων, σκαφών αναψυχής κ.τ.λ.
Προσοχή όμως: τα έσοδα που προέκυψαν από την πώληση μετοχών ή ακινήτων πρέπει να είναι μειωμένα με το κόστος αγοράς τους αν είχαν αγοραστεί, ή με τον φόρο δωρεάς αν είχαν αποκτηθεί από δωρεά κ.ο.κ..
Εξαιρούνται οι περιπτώσεις κατά τις οποίες το κόστος απόκτησης των εσόδων αυτών είχε ληφθεί υπόψη ως τεκμήριο κατά τον προσδιορισμό του εισοδήματος του έτους που καταβλήθηκε και ο φορολογούμενος επικαλείται ανάλωση κεφαλαίου του έτους αυτού.

3. Δάνεια, γονικές παροχές:  το δάνειο θα πρέπει να έχει ληφθεί πριν γίνει η συγκεκριμένη δαπάνη, ενώ θα πρέπει να έχει υποβληθεί και δήλωση για τον φόρο δωρεάς ή γονικής παροχής στην αρμόδια Δ.Ο.Υ. μέχρι 31 Δεκεμβρίου 2012.

4. Ποσά που δεν θεωρούνται εισόδημα, όπως αποζημίωση για ατύχημα, το εφάπαξ ασφαλιστικού οργανισμού κ.λπ.

5. Κέρδη από τυχερά παιχνίδια (εξαιρούνται καζίνο)

6. Δωρεές από συγγενικά πρόσωπα

“Χέρι” στον … “θησαυρό του μακαρίτη” θέλει να βάλει η κυβέρνηση

Πίεση στους φορολογουμένους να προχωρήσουν σε αποδοχές των αζήτητων κληρονομιών ασκεί το υπουργείο Οικονομικών, αλλιώς, αν δεν βρεθούν οι κληρονόμοι, οι σχολάζουσες κληρονομίες θα περνούν στο Κράτος μέσα σε 24 μήνες. Το Δημόσιο θα οικειοποιείται τις περιουσίες αυτές, ενώ θα μπορεί να εκμισθώνει ακίνητα που σήμερα “χάσκουν”, αποκτώντας έσοδα.

Ανασύροντας στην ουσία ένα νομοσχέδιο που είχε συντάξει το 2006 ο τότε υφυπουργός Οικονομικών Πέτρος Δούκας, αλλά έμενε στο συρτάρι, η κυβέρνηση θέτει πλέον σε δημόσια διαβούλευση και ετοιμάζεται να βάλει σε εφαρμογή το σχέδιο για να μπορεί το Δημόσιο να εισπράξει τουλάχιστον 4 δισ. από τα περίπου 10 δισ. ευρώ, στα οποία εκτιμάται πως ανέρχεται η αξία για τις περίπου 15.000 σχολάζουσες κληρονομιές στη χώρα μας.

Το Σχέδιο Νόμου για τον “Κώδικα Κοινωφελών Περιουσιών” που προωθεί ο αναπληρωτής υπουργός Οικονομικών, Χρήστος Σταϊκούρας, προβλέπει ότι μέσα σε 2 χρόνια και από τη στιγμή που δεν έχει βρεθεί κληρονόμος, οι σχολάζουσες κληρονομιές θα περνούν στο Δημόσιο. Με τα σημερινά δεδομένα,  το Δημόσιο έφθανε να περιμένει μέχρι και 30 χρόνια για να συμβεί κάτι τέτοιο.

Με το ίδιο νομοσχέδιο προβλέπεται η δημιουργία μητρώου στο οποίο θα καταγραφεί κάθε μία περιουσία αυτής της κατηγορίας ξεχωριστά, ενώ θα επιτρέπεται η on -line πρόσβαση σε αυτό για κάθε ενδιαφερόμενο.
Τα κυριότερα σημεία του σχεδίου νόμου για τις κοινωφελείς περιουσίες συνοψίζονται στα εξής:

–         Δημιουργούνται Εθνικό Μητρώο Κληροδοτημάτων και Μητρώο Σχολαζουσών Κληρονομιών,  στα οποία θα καταγράφονται όλα τα στοιχεία σε μια προσπάθεια για την καλύτερη παρακολούθηση της διαχείρισης αυτών των περιουσιών.

–         Ελεγκτικές εταιρίες θα αναλαμβάνουν τους διαχειριστικούς ελέγχους για τα εθνικά κληροδοτήματα.

–         Από τη στιγμή που θα ορίζεται κηδεμόνας για μια σχολάζουσα κληρονομία, αυτός θα έχει στη διάθεσή του δύο χρόνια προκειμένου να εντοπίσει νόμιμους κληρονόμους. Αν παρέλθει η διετία χωρίς να βρεθεί κληρονόμος, τότε η περιουσία θα περνά αυτομάτως στο Δημόσιο. Σημειωτέον ότι οι εν λόγω περιουσίες καταλήγουν σήμερα στο Δημόσιο αφού περάσουν 10 ή ακόμα και 30 χρόνια.

–         Προβλέπονται διαδικασίες μίσθωσης διαφόρων ακινήτων που περιλαμβάνονται σε κληροδοτήματα, ενώ διευρύνεται το φάσμα των χρηματοοικονομικών εργαλείων τα οποία βρίσκονται στη διάθεση του διαχειριστή της κοινωφελούς περιουσίας, με στόχο την καλύτερη αξιοποίησης της περιουσίας.

–         Αυστηροποιούνται οι ποινές για όσους διαχειρίζονται κληροδοτήματα και δεν παρουσιάζουν ετήσια οικονομικά στοιχεία. Το χρηματικό πρόστιμο ορίζεται στα 10.000 ευρώ.

–         Καθιερώνεται εισφορά 0,5% επί των εσόδων των περιουσιών των εθνικών κληροδοτημάτων, ώστε να καλύπτονται οι αμοιβές όσων τα διαχειρίζονται και τα ελέγχουν.