Στις τράπεζες για να μη «σκάσει» το δάνειο θα πηγαίνει ό,τι ποσό περισσεύει από τη διαφορά εισοδήματος και εξόδων διαβίωσης. Η διάρκεια πληρωμής θα επιμηκύνεται και το νοικοκυριό θα διευκολύνεται στην εξυπηρέτησή του. Κάπως έτσι περιγράφεται ο νέος τρόπος με τον οποίο θα ρυθμίζονται τα «κόκκινα» δάνεια των νοικοκυριών, ενώ την ίδια στιγμή η κυβέρνηση θα προχωρήσει στη λήψη αποφάσεων για την άρση εμποδίων, προκειμένου να διακανονιστούν και τα δάνεια των επιχειρήσεων. Το κυβερνητικό συμβούλιο διαχείρισης ιδιωτικού χρέους που θεσπίστηκε κατόπιν συμφωνίας τρόικας και κυβέρνησης για να εφαρμοστεί το λεγόμενο ιρλανδικό μοντέλο στα δάνεια και τις τράπεζες έπιασε από χθες Παρασκευή δουλειά και ξεκινά τις διαδικασίες.

Δύο είναι οι βασικές αρχές τις οποίες και αναμένεται οι υπουργοί Οικονομικών, Ανάπτυξης, Εργασίας και Δικαιοσύνης να καθιερώσουν, προκειμένου να μην υπάρχουν αντιπαραθέσεις ανάμεσα στις τράπεζες και τους δανειολήπτες. Οι «ελάχιστες δαπάνες διαβίωσης» και ο «συνεργάσιμος δανειολήπτης».

1. Οι «ελάχιστες δαπάνες διαβίωσης», σύμφωνα με το ιρλανδικό μοντέλο, είναι μία επίσημη λίστα με τα αναγκαία έξοδα των νοικοκυριών, είτε αυτά είναι οικογένειες με παιδιά, είτε ζευγάρια είτε μεμονωμένα άτομα. Έχει γίνει αποδεκτός από όλους τους εμπλεκόμενους φορείς ένας κατάλογος με τα μηνιαία έξοδα για διατροφή, στέγαση, ιατροφαρμακευτική περίθαλψη, μόρφωση, ψυχαγωγία, ένδυση, επικοινωνία, ασφαλιστική κάλυψη, θέρμανση, ηλεκτροδότηση κ.λπ.

Έχει ληφθεί υπόψη ένα μέσο αποδεκτό κόστος διαβίωσης των νοικοκυριών (ανάλογα με τα μέλη) και σύμφωνα με αυτό οι τράπεζες και οι δανειολήπτες προχωρούν σε συμφωνίες για τη διευθέτηση των οφειλών. Η λίστα με τις δαπάνες είναι αδιαμφισβήτητη, καθώς έχει καταρτιστεί με βάση το αρχείο και τις μετρήσεις που κάνει η ιρλανδική στατιστική αρχή, κάτι το οποίο αναμένεται να πράξει στη χώρα μας και η Ελληνική Στατιστική Αρχή. Στην Ελλάδα εκτιμάται ότι θα κυμαίνεται ανάμεσα στα 550 με 1.000 ευρώ ανάλογα με το μέγεθος του νοικοκυριού.

2. Πέρα από αυτόν τον κατάλογο των εξόδων, καθιερώθηκε και η έννοια του «συνεργάσιμου δανειολήπτη». Είναι αυτός, με απλά λόγια, που δεν κρύβει στοιχεία από τις τράπεζες, π.χ. έσοδα, περιουσιακά στοιχεία. Με τον ορισμό αυτό η κάθε τράπεζα δεν μπορεί να χαρακτηρίζει με αδιαφανή κριτήρια κάποιο δανειολήπτη ως μη συνεργάσιμο και να απορρίπτει a priori σχέδια αναδιάρθρωσης χρεών. Συνεπώς, η τράπεζα υποχρεώνεται να εξετάσει σοβαρά κάθε περίπτωση ξεχωριστά, εφόσον πληρούνται βασικές προϋποθέσεις.

Έτσι, με τον κατάλογο που περιλαμβάνει τις «ελάχιστες δαπάνες διαβίωσης» καθώς και τα κριτήρια του «συνεργάσιμου δανειολήπτη», οι τράπεζες και τα δανεισμένα νοικοκυριά που αδυνατούν να ανταποκριθούν λόγω της ύφεσης στις δανειακές υποχρεώσεις τους θα μπορούν να καθίσουν σε ένα τραπέζι και γρήγορα να έλθουν σε έναν συμβιβασμό.

Στην Ιρλανδία και στις άλλες χώρες που εφαρμόζεται το περιγραφόμενο μοντέλο, οι τράπεζες υπολογίζουν με βάση το κόστος διαβίωσης τα έξοδα που χρειάζεται μία οικογένεια για να ζήσει και στη συνέχεια ερευνούν και συζητούν με το δανειολήπτη πώς θα αξιοποιήσουν το εναπομείναν καθαρό εισόδημα. Σε πάρα πολλές περιπτώσεις στην Ιρλανδία, όπως αναφέρουν πληροφορίες, οι δανειστές προχωρούν ακόμη και σε διαγραφές χρεών, όταν διαπιστώνουν πως ένα δάνειο δεν μπορεί να εξυπηρετηθεί από τη στιγμή που δεν υπάρχει διαθέσιμο εισόδημα αλλά και ούτε προοπτική δημιουργίας του. Επίσης γίνονται πολλοί διακανονισμοί σε τέτοιο βαθμό ώστε να μη χάνει η τράπεζα αλλά και ο δανειολήπτης να βγαίνει ωφελημένος.